Bouwen met klei! Pizzaoven, vloer of een huis?
Ik ben blijkbaar het kleien nooit ontgroeid. Ik noem het maar grotemensenklei het is een mix van klei,zand en stro ook wel cob genoemd. Deze mix kan in sommige gevallen cement vervangen. Het heeft de voordelen dat het ademend is, ecologisch, veel thermische massa en het is vrijwel gratis! Nu ik je overtuigd heb geef ik maar direct ook de nadelen. Het moet gebakken worden als je het watervast wilt maken, het komt niet mooi verpakt, het is zwaar werk om de bestanddelen te mixen, de optionele aannemer heeft er geen ervaring mee, is je mix verkeerd dan droogt het vol met scheuren op!
Cob is zeer geschikt in warmere landen rond de evenaar, waar het veel gebruikt word als bouwmateriaal. In een warm droog klimaat is weinig isolatie nodig, maar een hoge thermische massa vergroot het comfort. Een grote kerk is altijd aangenaam koel in de zomer, dit is een perfect voorbeeld van een hoge thermische massa. In Nederland is dit minder nodig. Cob is in Nederland beter te gebruiken op droge locaties binnenshuis of in je tuinhuisje waar ik later in dit artikel op terugkom.
Strobaalhuizen
Als bouwmateriaal word het gebruikt bij strobaalhuizen. De strobaalmuur is vaak een halve meter dik waarop de buitenkant word bepleisterd. Dit is door zijn dikke isolatie geschikt in Nederland. De muren worden het beste beschermd met een brede luifel. Zonder bescherming tegen de regen blijft het behelpen met kalkpleister of lijnzaadolie. Lijnzaadolie moet jaarlijks worden vernieuwd en kan gaan schimmelen, kalkpleister kan kapotvriezen. Gelukkig word het in Nederland niet vaak zo koud dat de muren langdurig bevriezen. Een kalkpleister met natuurlijke pigmenten is de beste keuze in combinatie met een grote luifel.
Cob vloer
Een natuurlijke cobvloer geeft een warme natuurlijke sfeer. Het is duurzamer dan laminaat of tapijt. Het kan worden toegepast direct op de grond met een vochtbarrière en verschillende lagen van steen,puin e.d. Het kan ook op een betonnen vloer worden gelegd. Zie hier voor een how-t0 en een boek hierover om fouten te voorkomen Earthen floors. Het boek geeft veel tips om een perfecte zachte gladde vloer te krijgen zonder scheuren.
Pizzaoven & Broodoven
Een pizza- of broodoven is een mooi tuinproject die je meer buiten brengt. Het beste resultaat word vaak verkregen met de combinatie van vuurvaste stenen voor de vloer. De video geeft een zeer goede uitleg over de bouw. Hij mixt de cob op een zeil, het is een stuk sneller als je dit doet met een speciemixer die in een zware boormachine past.
Rocketstove (meubels)
De rocketstove die gemaakt is van cob is geschikt voor binnenshuis. Ondanks zijn zeer hoge efficiëntie raad ik het persoonlijk af. Ik raad het af omdat een rocketstove alleen kleine stukjes hout kan verbranden wat zeer veel hakwerk vereist. Een rocketstove hybride met een normale kacheldeur met een glazen deur voor de sfeer is beter. Een hybride combineert een normale gietijzeren kachel met een grote cob massa. Die massa word vaak gevormd in een bank of bed zodat mensen zeer behaaglijk erop kunnen luieren.
Muur reliëfs
Bij cobmuren kunnen er eenvoudig reliëf tekeningen worden gemaakt. Van simpele tot zeer ingewikkelde. Meer voorbeelden zijn te zien als je op de foto klikt.
De mix!
Zeer belangrijk is de mix en deze is afhankelijk van je materiaal. Klei kan zeer fijn zijn of juist grof. Het is dus moeilijk een goed recept te geven. Ruwweg ligt de goede verhouding rondom de 65 tot 80% zand, 35-20% klei. Dit word daarna weer gemixt met korte stukjes stro van 3cm of kort haar. Het beste zand is rivierzand of zand uit het land, dit heeft een scherpe structuur. Zand uit de zee is afgerond en zal een minder sterk resultaat geven. De klei moet volledig doorweekt en zacht zijn zonder harde blokken. Dit weken kan een paar dagen duren, hoe kleiner de blokken hoe beter.
Maak 3 testblokken van verschillende verhoudingen en leg deze in de zon. In de winter kun je ze op de kachel of in de oven leggen. Bekijk welke het beste resultaat geeft. Sla deze stap niet over, dit voorkomt teleurstelling!
- Gescheurde cob na het drogen is te weinig zand of te nat.
- Zeer breekbare cob is te weinig gras, je moet er met een klein hamertje op kunnen tikken.
- De gedroogde cob heeft veel los zand, teveel zand.
Bronnen:
Geschreven door Marcus Lobenstein, editor: Inge Leonora-den Ouden
Leave a Comment