Gogreenbuddy » Vaardigheden Permacultuur handleiding

Vaardigheden

Veel vaardigheden moeten zelf worden geleerd aangezien zelfvoorzienend betekend dat je minder uitbesteed. Een logisch gevolg is dat je je minder specialiseert maar allrounder te werk gaat. Dit vinden veel mensen fijn vanwege de variatie die het meebrengt in een werkdag. Het nadeel is dat veel mensen basisvaardigheden nooit hebben geleerd aangezien het de dienst of product altijd kon kopen. Dit moet goed worden geleerd aangezien het anders gevaarlijke toestanden creëert. Je hebt weinig verbeelding nodig om een gevaarlijke situatie te bedenken bij het houthakken, zagen, elektriciteit, veehouderij, waterzuivering, woningbouw of wildpluk van planten. Ik bespreek hier de belangrijkste vaardigheden. Een groot deel moet worden geleerd, voordat je begint met een groot project in het buitenland!

Inhoudsopgave:

Complete handleiding.
wecken
slachten kleinvee
drogen van vlees, kruiden en fruit
vissen
schoonmaakmiddelen maken
planten zaaien
zaden bewaren
basis houtbewerking
basis elektrische reparaties
basis ehbo

wildplukken
hout hakken
kappen
enten, stekken etc
omheining maken
muggenval en anti muggen sprays
overleven tijdens noodgevallen en rampen
slijpen van gereedschap
permacultuur principes
je eigen grenzen leren kennen

Wecken

Fruit, groente en vlees bederft snel buiten de vriezer. Wecken bied uitkomst om in de winter toch nog eigen voedsel te kunnen eten uit een koele voedselkelder. De meeste mensen hebben het hun moeder of oma wel eens zien doen. De bekende glazen potten worden veel aangeboden in tweedehands winkels en rommelmarkten. Koop ze en leer wecken! Bij het wecken word het voedsel en de vloeistof verhit in een glazen pot. Dit doodt de bacteriën. Het creëert ook een overdruk waarbij stoom, lucht en soms vloeistof uit de pot wordt geperst. Hierna wordt het afgekoeld waarin de overdruk omslaat tot een vacuüm. Dit is gebaseerd op het principe dat materialen uitzetten bij hitte en krimpen bij koude.

Meer lezen kun je op:

Zelf conserveren zonder koelkast.

Een goed boek hierover is ”Compleet handboek inmaken en bewaren”. Een goede site is weckenonline.

Slachten kleinvee

Het slachten van kleinvee is belangrijk in de noordelijke landen en minder vruchtbare gebieden. Zelfvoorzienend zijn en veganistisch leven is in deze gebieden zeer moeilijk tot onmogelijk. Hier komt bij dat voedselvoorziening maar een fractie van je takenpakket is. In veel berggebieden in Zuid-Europa is de grond zo onvruchtbaar dat alleen berggeiten er leven in deze gebieden is vegetarisch ook geen optie. Ik focus op het slachten van kleinvee, omdat groot vee specialisten werk is. De grens ligt bij kleine varkens en herten deze zijn nog draagbaar en te verwerken met eenvoudig gereedschap. Het slachten is een moeilijke vaardigheid waarin het beste gestart kan worden met vis, gevogelte en konijnen. Het slijpen van het mes, het humaan doden, de emoties en het verwerken van het vlees zijn dingen die moeten worden geleerd. Meer lezen kun je op:

Een goed boek hierover heb ik niet kunnen vinden. Goede sites zijn dehofmarken en mijnslager.

Drogen van vlees, kruiden en fruit.

Het drogen van voedsel is een makkelijke methode om grote hoeveelheden in de zon of met solar of elektrische droger te drogen. Dit voedsel bederft niet omdat in de suiker, zouten of oliën in een te sterke concentratie zijn voor bacteriën. Dit komt omdat alleen het water verdampt en de overige stoffen gelijk blijven.

Meer lezen kun je op:

Een goed boek hierover is Roken, drogen en pekelen & Drogen als bewaarmethode. Een goede site is Weckenonline.

Vissen

Vissen is tijdrovend maar in sommige maar past erg goed in een zelfvoorzienend systeem. Aangezien in de drogere gebieden het verstandig is een diepe bosvijver te en in de natte gebieden vaak al een vijver is. In deze vijvers kun je vis kweken voor eigen gebruik. De meesten vissen zijn kieskeurig en kunnen niet overal overleven. Vissen voor koude noordelijke meren zijn de Meerforel (Salmo trutta lacustris), Karper (Cyprinus carpio), Brasem (Abramis brama) en Snoekbaars (Sander lucioperca). Voor warmere meren in Zuid-Europa is de Graskarper geschikt voor bestaande vijvers. Is de vijver net uitgegraven moet je de graskarper vers sappig gras of ander plant materiaal bijvoeren tot er genoeg planten en algen in de vijver groeien.

Lees je in over de vis die je kweekt en hoe die eenvoudig is te vangen. Het is een perfect werkje voor mensen die een blessure hebben of gecombineerd met het kraken van noten of ander eenvoudig werk. Een mogelijkheid in Zuid-Europa is het vissen aan het einde van de zomer. Het water staat dan lager door droogte. De vissen zijn dan makkelijker te vangen. Meer lezen kan op:

Een goed boek of goede sites hierover heb ik niet kunnen vinden.

Schoonmaakmiddelen maken

De schoonmaakmiddelen in de winkel zijn vaak giftig, duur en zeer slecht voor het milieu. De schade aan eigen gezondheid stapelt langzaam op door de jaren heen. Een flinke besparing is te maken op schoonmaakmiddelen en verzorging. Deze schoonmaakmiddelen zijn vaak gebaseerd op baking soda (natriumbicarbonaat), schoonmaaksoda, schoonmaakazijn, citroenzuur en natuurlijke zeep. Let bij de soda op verwar dit niet met andere soorten soda! Meer lezen kan op:

Een goed boek hierover is Baking Soda Over 500 uses. Een goede site hierover heb ik nog niet kunnen vinden.

Planten

Zelfvoorzienend betekent op zijn minst een groot deel van je eigen voedsel maken! Hiervoor is het nodig te kunnen planten van groentes, bomen, struiken en kruiden. Hiervoor worden vaak ondiepe kweekbakjes gebruikt. Ze kunnen dan in een kas, binnenhuis of op een beschutte plek veilig opgroeien. Dit helpt het plantje te ontkiemen en voorkomt dat weer en dieren het plantje beschadigen.

Vul ondiepe stenen bakjes met compost en leg er zaadjes in. Elke twee centimeter leg je een zaadje, daarna een nieuw laagje grond. Hier is geen speciale grond voor nodig gewoon goede compost. Druk dit zachtjes aan en geef water met een plantenspuit tot het licht vochtig is. Je denkt het geheel af met een glazen plaat. Dagelijks kijk je of de grond vochtig is tot de eerste groene delen boven de grond uitsteken. Als de zaadjes zijn uitgegroeid tot kleine plantjes kun je het verpoten naar de volle grond.

Ik zie dat veel mensen in kleine potjes van papier kweken. Ze maken dan gebruik van wc rolletjes, papieren bakjes en eierdozen, dit kost teveel tijd om groots aan te pakken. Je krijgt ook nog eens inkt en andere stoffen in de grond rondom de planten die je eet! Kweek het gewoon normaal in een kas en wacht tot de plantjes wat groter zijn. Grotere plantjes kunnen vervolgens zonder te beschadigen in de grond worden gezet. Alternatieven voor papieren bakjes:

Neem een halve regenpijp. Als de plantjes volgroeid zijn kun je de plantjes met grond en al zo de volle grond in schuiven!
Voor boompjes knip ik een waterflesje in het midden bijna door. Je krijgt dan een soort van mini kas. Het is een perfect bakje, de plant is beschermd en verwarmd.

Focus eerst op de meerjarige bomen, struiken, planten en kruiden. Dit komt omdat deze meer tijd nodig hebben. Tweede voordeel is dat als het project word gestopt, zoals helaas vaak gebeurt je toch al een basis hebt neergezet. Meer lezen kan op:

Een goed boek hierover is Het moestuin boek een goede website hierover heb ik nog niet kunnen vinden.

[yabp 76]

Zaden bewaren en ontkiemen.

Zaden, noten en pitten bewaren is eenvoudig maar uiterst belangrijk voor kiemkracht. Ik noem deze voor het gemak allemaal zaden. Je selecteert altijd de beste van compleet rijpe zaden. Deze leg je op een katoenen deken of op een krant voor een week op een donkere koele plek. Na een week zijn ze droog en dan kun je ze opbergen in een papieren zakje en daarna in een houten of kartonnen doos. Sommige zaden komen alleen uit na een behandeling. Er zijn vier bekende methodes om het ontkiemingsproces te versnellen.

Koude stratificatie

Koude stratificatie is het simuleren van een winter zodat het ontkiemt in de lente. Eikels moeten bijvoorbeeld anderhalve maand in de koelkast liggen tot zij een uitloper creëren. Vul een plastic zak met een mengsel van potgrond en zaagsel en leg hier de zaden in. De koelkast moet rond de 5-6 graden liggen en kijk regelmatig of het niet te vochtig is. Meerdere zakjes verkleint het risico op schimmel en de gevolgen ervan.

Warme stratificatie

Warme stratificatie is het omgekeerde van koude, hierbij moet gedurende een maand of langer op een warme plek liggen van 20 graden.

Insnijden van zaad

Dit is het proces waarbij je de harde schil beschadigd zodat water in de noot kan komen. Deze manier verlaagd de vereiste kiemkracht om door de noot te breken, pas wel op dat je de kiem niet beschadigd.

Weken van zaad

Het weken van zaad gebeurt om ook de schil te verzachten. Na 1 a 2 dagen weken, waarin je om de zes uur het water ververst activeert de kiem. Zaai het daarna direct in een potje. Als tijden het weken zaden zinken en/of drijven kies dan voor de gezonken zaden. Deze hebben een betere kwaliteit. Meer lezen kan op:

Een goed boek hierover is Zaaiagenda Complete gids voor zaaien en oogsten in de moestuin een goede website hierover is Zaaisite ik nog niet kunnen vinden.

Basis houtbewerking

Houtbewerking is voor mensen met enige aanleg makkelijk. Het belangrijkste is dat je het juiste gereedschap gebruikt en al het gereedschap scherp. Focus op de technieken die weinig duur gereedschap vereisen zoals bouwen met rondhout of met een kettingzaag. Dit vereist minder kennis, vaardigheden en minder investering.

Rondhout werd vroeger veel gebruikt voor constructie aangezien het sterker is en er in die tijd geen zagerijen bestonden. De grote redenen waarom het weinig wordt gebruikt is omdat het geen standaardmaten heeft. Je kunt er moeilijker mee ontwerpen en het bewerken is tijdrovend. Ben Law is de meest bekende bouwer op dit vlak. Ben Law’s huis.De basis is het herkennen van geschikte boomsoorten, deze omzagen en ontschorsen. De boom kan daarna passend worden gemaakt met behulp van beitels. Het grote voordeel is dat je lokale verse bomen kan gebruiken. Dit voorkomt transport, machine en droogkosten.

Voorbeeld projecten die goed te doen zijn voor een persoon zonder veel ervaring.

Met de kettingzaag zijn blokhutten eenvoudig te bouwen. Een vereiste is groot bos waarin duurzaam een flink aantal rechte naaldbomen kunnen worden gekapt. Andere boomsoorten zijn vaak minder recht en meer geschikt als tafelblad met natural edge. Dit is een luxeproduct waarin hoge prijzen worden gehanteerd. De hoofdreden hiervoor is dat grote brede bomen zeldzamer worden en hout gemiddeld een jaar moet drogen per twee centimeter dikte. Een tafelblad moet dus snel drie jaar in een schuur drogen, voordat hij behandeld kan worden!

Meer lezen over houtbewerking kan op woodworking veruit het beste Nederlandse forum met zeer veel kennis. Voor de beginner is het boek ”Compleet handboek houtbewerking’‘ zeer geschikt.

Basis elektrische reparaties

Het repareren van muurcontactdozen, spanning zoeken, draden strippen en elektrisch gereedschap repareren zijn basistaken die een paar keer geoefend moeten worden. Zorg ervoor dat je een spanningzoeker hebt, dit is het wel bekende schroevendraaier met een lampje erin. De kleurcodes van draden zijn essentieel om veel reparaties zelf uit te kunnen voeren. Bij oudere huizen zijn er wel eens geen kleurcodes of is alles dezelfde kleur.

bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Sjabloon:Tabel_kleuren_van_draden_in_elektrische_installatie

Minimaal gereedschap die je dus nodig hebt. Spanningszoeker, striptang, elektriciteitstape en elektriciteitsdraad.

Basis ehbo

De bezigheden in een project zijn wat gevaarlijker kleine verwondingen komen vaak voor. Een ongeluk zit in een klein hoekje en je bent vaak ver verwijderd van een ziekenhuis. Een basis EHBO cursus volgen is zeker niet overbodig. Het Rode Kruis geeft regelmatig cursussen en ze hebben een online app. Op de locatie zelf moet minimaal een EHBO doos aanwezig zijn toegevoegd. Vooral diepe snijdwonden en tekenbeten komen regelmatig voor, leer dus een drukverband aanleggen en heb een Tekenverwijderaar in huis. Vraag na of er in jouw gebied andere gevaren zijn zoals spinnen, slangen, virussen, bacteriën of roofdieren.

[yabp 72]

Wildplukken

Wildplukken is het plukken van eetbare delen van planten en bomen. Met veel kennis over eetbare planten krijg je ook een andere kijk op de natuur. Je herkent meer planten en krijgt een rijkere beleving van het bos. Het wordt vaak herontdekt tijdens oorlogen of bij een grote economische crisis. Het is gratis, ecologisch, gezond en eigenlijk illegaal in Nederland. Het wordt vaak gedoogd door Staatsbosbeheer als het een om klein volume gaat. Op eigen terrein is het natuurlijk legaal mits het onbeschermde planten of paddenstoelen zijn. Wildplukken is alleen veilig met ervaring en kennis. Ondanks de vele waarschuwingen belanden er regelmatig mensen in het ziekenhuis. Naast wildplukken kun je de plant ook herplanten of de zaden oogsten. Deze kunnen daarna direct in eigen tuin zodat de wildpluk gemakkelijker wordt. Het is erg belangrijk dat het weinig tijd kost zodat het een dagelijkse gewoonte word.

Een handige website met een app en online kaart is de Wildplukwijzer. Een goed boek is Het wildpluk kookboek.

Hout hakken

Houthakken is het hakken van blokken hout of het fijn hakken van takken. Het hakken is onder te verdelen in het hakken van de stammen en de takken. De takken zijn duurzamer dit kan zonder kettingzaag en er is veel sprokkelhout. Het hakken van takken tot zo’n 6 centimeter kan goed met een middellange enkel handige universele bijl. Bijlkoppen zijn beter tweedehands te kopen, nieuw zie ik alleen nut in bijlen met glasfiber stelen. Zoals de Fiskars universele Bijl Spitsere versies zijn nog beter maar wat moeilijker te vinden. Een zwaar vleesmes kan ook functioneren voor kleinere takken. Een kloofbijl, handbijl en universele bijl zijn allen erg handig en goedkoop tweedehands te vinden. Zeker bijlkoppen zonder steel zijn erg goedkoop.

Grotere stammen en dikke taken worden in blokken gezaagd van zo’n dertig centimeter. Wees er van bewust dat in de winter bomen lichter zijn. Dit is vanwege de sapstromen die stoppen in de winter. Het zware werk is perfect tijdens de kou om warm te blijven. Draag geen te zware blokken hak ze desnoods in het bos of laat ze drogen. Een efficiënte methode is ’s winters kappen. Als men geen tractor of iets dergelijks heeft is het verstandig het hout te drogen op de plek waar het gekapt is. Het hout mag de grond niet raken en het is bedekt met een stuk plastic. Gedroogd hout is 25 tot 40% lichter dan vers!

Kappen en tafelbladen maken.

Dikke stammen en takken moeten worden gezaagd met een kettingzaag. Dit combineer ik het liefst met het maken van natuurlijke tafelbladen. Deze bladen zijn gewild en prijzig. Je maakt een natuurlijk duurzaam product wat beter is dan goedkoop brandhout. Het maken hiervan gebeurt met een uitbreiding op een zware kettingzaag met een aangepaste ketting. Mooie ontwerpen zijn Kettingzaag hulpstuk, Haddon lumbermaker en leuke video’s erover The beam machine, Homemade Alaskan Mill en Handleiding om er een te maken.

Wat je ook doet met een kettingzaag draag bescherming! Met name de benen en armen raken vaak ernstig verwond bij een ongeluk. Vreemd genoeg beschermen de meesten alleen het hoofd en gehoor.

Een goede website over houtbewerking is woodworking

Kappen

Het kappen van bomen met name loofbomen is gevaarlijk. Zelfs de experts verwonden zich regelmatig tijdens dit beroep. Rotte bomen, bomen hellingen of een enkele rotte tak maken nog steeds gewonden en zelfs doden. Doe dit werk met iemand met ervaring. Doe het werk rustig en veilig. En belangrijk doe dit werk niet met een bijl. Een grote boom kappen met een bijl is gevaarlijker en vereist veel kennis. Een video hierover van Husqvarna geeft een goede uitleg. Voor amateurs is het focussen op bomen die al gevallen zijn en kleine rechte naaldbomen verstandig. Deze vallen voorspelbaarder en zijn lichter. Meer lezen kan op:

Stekken

Om goede planten te vermeerderen moet je leren stekken. Er zijn veel verschillende manieren om te stekken met allen als doel de plant te vermeerderen door wortels te creëren op een deel van de moederplant. Deze stekken hebben dan dezelfde eigenschappen als de moederplant. Het is dus belangrijk een gezonde sterke moederplant te kiezen. De manieren van stekken zijn onder te verdelen in:

Wortelstekken, hierbij wordt een deel van de wortel in vochtige grond gezet. De wortel haalt nog steeds voedingstoffen op en zal langzaam zich ontwikkelen tot een nieuw plantjes. Meer over wortelstekken.
Afleggen, hierbij wordt een stengel of tak de grond ingebogen. De tak is nog bevestigd aan de moederplant tot het ondergrondse gedeelte wortels ontwikkeld. Hierna kan hij worden losgeknipt van de moederplant. Het idee lijkt een beetje op een navelstreng. Meer over afleggen
Marcotteren of japans afleggen, deze methode is geschikter dan afleggen voor planten en bomen met stijve takken. Je hoeft de tak niet de grond in te buigen maar alleen de huid te verwonden. Deze verwonding wordt vervolgens ingepakt in mos en een vochtige plastic zak. Meer over marcotteren
Bladstekken, hierbij wordt het blad op de grond gelegd of deels in de grond gelegd. Daarna vormt de plant wortels. Meer over bladstekken.
Scheutstekken is een methode waarin een tak word afgesneden. Hierbij word net iets meer dan de helft van de tak van bladeren ontdaan. Onderaan de stek wordt een oppervlakkige snede aangemaakt van een centimeter om het wortelen te helpen. Meer over scheutstekken.

Elke plant heeft een meest effectieve manier van stekken. Duidelijke voorbeelden zijn cactussen waarbij de aanhechting vaak al beginnende wortels vertoond en aardbeien waarbij afleggen duidelijk geschikt is. Een goede website over stekken is tuinen.nl. Goede boeken hierover heb ik nog niet kunnen vinden.

Omheining maken

Hekwerk maken is nodig als men vee houdt. Het is de eerste barrière die met name vossen, honden en dergelijke tegen houden die wel eens een kip lusten. Hekken zijn goed te maken met natuurlijke materialen. De hekken die het meest worden gebruikt zijn:

Gevlochten hekken van wilgentenen.
Gespleten takken verbonden met staaldraad. Hout wat zeer weerbestendig is en het liefst gespleten niet gezaagd.
Hekken van bamboe komen niet veel voor in Europa. De plant zelf groei zeer snel en zeer recht het is heel geschikt als materiaal voor hekken. Het is ook zeer rotbestendig.
Muren van stenen. Dit zie je veel in rotsachtige gebieden het heeft als functie de grenzen aan te geven, dieren binnen te houden en de grond te verbeteren. Het verwijderen van stenen maakt de grond vruchtbaarder.
Levende hagen kan tamme dieren binnen houden. Dit scheelt kosten en deze haag kan een eetbare variant zijn.
Een sloot of kanaal is voor veel dieren een effectieve manier. Sommige dieren kunnen zwemmen zoals paarden, honden en enkele varkens.

Muggenbescherming

Muggen zijn irritant en potentieel gevaarlijk. In Nederland worden muggen onder controle gehouden en dankzij ons zee klimaat en harde winden hebben wij relatief weinig last van muggen. Dit is in veel gebieden anders. Zelf heb ik het ervaren dat het buitenwerken erdoor echt geen pretje meer is. Honderden kleine steken dagelijks werken erg demotiverend. De kans dat een van deze muggen een ziekte met zich meebrengt is in zuidelijke landen aanwezig. In koudere landen zoals Nederland is deze kans relatief klein.

Voorkomen is beter dan genezen. De muggenpopulatie verminderen kan door stil staand water te voorkomen. De tweede belangrijke is om natuurlijke roofdieren een thuis te geven in de strijd tegen de mug. Denk aan insect etende vissen in vijvers los te laten, vleermuizen etc.

Daarna bescherming met lange broeken en sta op als de zon opkomt. Dit geeft je een volle werkdag met minder muggen. Met name voor zonopkomst en de avond schemering geven ze veel last. Binnenshuis kan klamboe, horren, teatree olie, kattenkruid, citronella, lavendel en knoflook ook werken.

Survival tijdens rampen.

De risico’s van lokale gevaren moet je niet onderschatten. In Nederland hebben we naast overstromingen nauwelijks gevaar. In het buitenland is dit soms anders. Overstromingen, insectenplagen, roofdieren, orkanen, brand etc. Weet wat de risico’s zijn en weet hoe je een periode kan overleven tot er hulp aangeboden kan worden. In al deze gevallen is kennis en een goede voorbereiding de sleutel tot overleving. Bekijk en vraag wat de lokale bevolking doet. Veruit de beste boeken hierover zijn de SAS survival boeken.

[yabp 77]

Slijpen van gereedschap

Het slijpen van gereedschap wordt nogal eens afgeraffeld of nooit gedaan. Al het snijdgereedschap is alleen effectief als het echt scherp is. Het werk gaat sneller, mooier en makkelijker. Je lichamelijke energie is maar beperkt en gereedschap slijpen is licht werk. Een tweede groot voordeel is dat je met deze vaardigheid je eigen messen kan maken van oud staal. Zoek hiervoor high carbon staal dit kun je vinden in plaatvering, kogellagerhulzen, grasmaaier bladen of een oude botte vijl.

In slijpen heb je twee manieren. Met de losse hand met en met een slijphulp. Naar mijn mening is beiden een goede optie maar met een slijphulp is het eenvoudiger te leren en kan het gedaan worden zonder concentratie. De basis van het slijpen is een combinatie van een ruw materiaal zoals een steen, diamant of simpelweg schuurpapier en de juiste hoek.

Een slijphulp helpt om met een constructie altijd het object te slijpen met dezelfde hoek. Het tweede voordeel is dat je precies een bepaalde hoek kan slijpen van 15 tot en met 45 graden. Elk soort gereedschap heeft een ander doel en daarom ook een andere hoek. Dit is het belangrijkste in het slijpen. Het schuurmateriaal is minder belangrijk al ben ik sterk voorstander van diamantsteen. Deze verslijten nauwelijks en zijn snel goedkoop geworden. Het nadeel van slijpstenen is dat ze na gebruik niet meer vlak zijn en schuurpapier snel verbruikt raakt. Waterproof schuurpapier is wel een goedkope manier om te beginnen.

Bij het slijpen hebben je verschillende soorten grit. Grit is de benaming voor ruwheid van het schuurmateriaal. De verschillen in grit kunnen groot zijn van zeer ruw 40 voor het maken van een mes tot 5000 voor het spiegelglad polijsten of honen. Hoger dan duizend is niet nodig voor het meeste gereedschap. Uitzondering is bij specialistische gereedschap en het keukenmes. Een zeer scherp keukenmes is erg fijn maar het hele gezin moet hier van bewust zijn en kinderen kunnen het beter niet gebruiken. Gritsoorten en hun gebruik:

grit 40 gebruik je als jezelf een snijdgereedschap gaat maken.
grit 100 gebruikt je bij zeer botte bijlen en bij het maken van een mes.
grit 200 gebruik je bij zeer botte messen, tuingereedschap etc.
grit 400/800 gebruik je veel voor het slijpen van het meeste gereedschap als laatste stap, daarna ga je polijsten als het precisiegereedschap is.
grit 1000 grit duizend is eigenlijk alleen nodig voor gereedschap wat echt scherp moet zijn zoals een schaaf, keukenmes, zakmes etc.
grit 2000 & 5000 is eigenlijk alleen nuttig voor een scheermes, als je het mes spiegelend wilt maken en andere uitzonderingen.

Slijphulpen zijn vrij duur en vaak niet universeel. Gelukkig zijn deze eenvoudig zelf te maken, dan oefen je direct je handigheid met klussen. Het model wat eenvoudig zelf te maken wordt uitgelegd hieronder. Het is vaak wel even puzzelen als je er een diamantsteen aan de stok wilt bevestigen.

Je eigen grenzen leren kennen

Leer je eigen grenzen kennen. De hitte, dagelijks fysiek werken en beperkt comfort kan een lichaam slopen. Probeer zwaar werk te spreiden en zoek altijd uit of iets eenvoudiger kan. Blessures en ongelukken gebeuren sneller als men vermoeid is. Neem pauzes en werk niet op het heetst van de dag.