Permacultuur op Curaçao

Curaçao is vooral bekend als vakantie-eiland. Toeristen gaan erheen om te genieten van zon, zee en strand. Vooral Nederlandse toeristen komen er graag, want ze kunnen er hun eigen taal spreken. Maar Curaçao kan zo veel meer bieden!

Natuur

Wie een toer rond het eiland maakt kan het zien: het westelijke deel is rijk aan natuur. Banda’bou heet het daar. Ooit waren er plantages (waar slaven hard moesten werken). Later hadden veel mensen er een stukje land waar ze groente en fruit teelden en geiten, schapen of koeien hielden. Nu vind je daar niet veel meer van terug, er is vooral ‘mundi’ (ruige natuur). Overal staan stekelstruiken en cactussen. Langs de doorgaande weg is er een strook bebouwing, maar verderop in de heuvels staat slechts hier en daar een huis.

Culturele achtergronden

Elke keer als we op Curaçao waren zag ik daar zo veel onbenutte mogelijkheden! De Curaçaose mensen (ook mijn echtgenoot) hadden er geen aandacht voor. Mundi … wat moet je daar mee? Strand ja, dat is leuk. Een mooi huis ook. En lekker eten natuurlijk.

Eten is heel belangrijk in de Curaçaose cultuur. Maar waar komen de ingrediënten vandaan? Vis rechtstreeks uit de Caribische Zee, lekker vers. Geitenvlees van de geitjes die in kuddes over het eiland zwerven … is dat echt zo? Komt het vlees dat in de supermarkt ligt wel van het eiland zelf? En het fruit op de markt? O nee, dat komt van Venezuela. Groente wordt geïmporteerd uit de VS. Veel producten in de winkels komen uit de VS, of uit Nederland!

“Wat is alles duur geworden” klagen oude mensen. Zij hebben de tijd nog meegemaakt van de groentetuintjes, de kippen en geiten rond het huis. Nu moet je alles kopen, het wordt geïmporteerd uit verre landen. “Waarom eigenlijk?” vroeg ik me af. Waarom groeide er vroeger groente en fruit op het eiland, maar hebben ze die tuinen laten overwoekeren? Waarom harken ze de erven bij hun huizen helemaal kaal, of betegelen ze alles? Er kunnen toch bloemen en bomen groeien?

Ja, het kan er wel groeien. Er zijn zelfs nog enkele mensen die groente en fruit kweken en verhandelen. Om uit te leggen hoe het zit zou ik een stuk over de geschiedenis van Curaçao moeten vertellen. Dat zal ik jullie besparen.

Tijden veranderen

Grote hotels en overvolle stranden, daar gaat de lol van af. Steeds meer vakantiegangers willen wat meemaken, wat zien, cultuur proeven. De natuur van het eiland is een bezienswaardigheid geworden. De oude landhuizen werden gerestaureerd, de plantages … hé waar zijn de plantages dan? Hoe deden ze dat eigenlijk, hoe kweekten ze hier groenten? Het regent zo weinig, er zijn geen rivieren of meren …

Er kwam weer interesse voor tuinieren. De oude kennis van kruiden werd weer onder de aandacht gebracht. Er ontstonden stichtingen die onderzoek deden, excursies en cursussen organiseerden. Eco tuinieren was in Nederland flink in opkomst, dat was een voorbeeld dat op Curaçao werd gevolgd.

Eco village SOL

Permacultuur en eco tuinieren hebben overeenkomsten, maar zijn verschillend. Zo telt voor permacultuur de aanwezige natuurlijke omgeving meer mee. Permacultuur is breder georiënteerd dan alleen tuinieren; het is een leefwijze. In Nederland is permacultuur minder bekend dan in de VS en Australië. Curaçao ligt echter -geografisch gezien-  dicht bij de VS! Het klimaat van het eiland lijkt in niets op het Nederlandse, maar is wel vergelijkbaar met de zuidkust van de VS.

Ook naar Curaçao vindt permacultuur z’n weg. Salomon Bomberg kwam van Curaçao, maar woonde in Nederland. Daar kreeg hij kennis van alternatieve bouwmethoden. Hij bestudeerde de ‘sacred geometry’, de opbouw van natuurlijke vormen, die ook toegepast kan worden in menselijke bouwwerken. Hij besloot terug naar Curaçao te gaan om daar een ‘eco village’ te starten. In een ‘eco village’ leven mensen in samenwerking met de natuurlijke omgeving. De huizen zijn volgens natuurlijke principes gebouwd en de eigen levensmiddelen worden daar gekweekt. Dat concept staat heel dicht bij permacultuur.

In Eco Village SOL gaat gebouwd worden volgens de ‘bio-architectuur’. Zo ver is het nu nog niet. Het terrein (nabij SantaCatharina en de SintJorisbaai) wordt eerst, stukje bij beetje, in een eetbare tuin veranderd. Er wordt aan gewerkt door vrijwilligers, die al doende leren over het leven in balans met de natuurlijke omgeving. Eco Village SOL is een leerproject dat uitgroeit tot een centrum van waaruit kennis steeds verder verbreid wordt.

CuraDura, promotie van permacultuur op Curaçao

‘Cura’ heeft te maken met Curaçao, maar ook met ‘genezen’ (Latijn), ‘Dura’ is van ‘duurzaam’. Met CuraDura ben ik begonnen om iets te kunnen doen met de mogelijkheden die Curaçao biedt. Uiteindelijk wil ik mijn plannen ten uitvoer brengen in een project. Dat wacht nog tot de tijd er rijp voor is. Ondertussen zorg ik voor promotie van permacultuur op Curaçao, via de blog en Facebook pagina van CuraDura. Er ontstaat een ‘projectgroep’, een groep van mensen die met raad en daad de ontwikkeling van permacultuur op Curaçao steunen. Ieder die, individueel of met een groep, daar achter staat is welkom.

Persoonlijk blijf ik me verder verdiepen in de principes van permacultuur, zowel in theorie (met de informatie die erover te vinden is op internet) als in praktijk in huis, tuin en omgeving in Nederland. In mijn woonplaats zijn we een groepje aan ’t opstarten om een ‘pluktuin’ te realiseren. Dat is een gemeenschappelijke tuin waarin, volgens permacultuur principes, allerlei eetbare planten groeien, waarvan mensen voor eigen gebruik mogen plukken. Het leren in de praktijk en het samenwerken, met elkaar en met de natuur, dat zijn voor mij de hoofdpunten van permacultuur.

– Inge Leonora-den Ouden – 

Interessante Literatuur:

• Holzer’s permacultuur Auteur:Sepp Holzer
• Herstellende landbouw Auteur: Mark Shepard
• Basishandboek voor de biologische moestuin
• Mijn moestuin Auteur: Wim Lybaert