Een natuurlijk zwembad voor wateropslag.
In de zomer kan het langdurig droog en heet blijven. Het waterverbruik stijgt snel voor verkoeling en om gewassen voldoende water te geven. Een grote vijver of zwembad kan dit gebruik deels opvangen. In de zomer is het te heet de herfst is daarentegen een perfect moment om een vijver aan te leggen. De hoeveelheid water die wordt verbruikt in Nederland is gigantisch. Regenwater is trouwens ook nog eens gezonder voor planten en dieren dan kraanwater. Dus waarom geen natuurlijk zwembad in je tuin?
Landen drogen uit ook Nederland!
We weten allemaal dat de woestijnen jaarlijks groter worden. Wat minder bekend is dat zelfs Nederland verdroogt. Het grondwaterpeil zakt en moerassen verdwijnen. Dit is niet overal te merken omdat in sommige gebieden ook de grond zakt. Met name in het oosten daalt het grondwater snel. Bij onze buren in Vlaanderen wordt zelfs al gesproken van een mogelijke waterblack-out! Planten die van drassige gronden afhankelijk zijn worden steeds zeldzamer. Ook het mestgebruik en verzuring door vervuiling versnellen de uitsterving.
Wetgeving en subsidie
Voor kleinere vijvers van vijverfolie en plastic bakken is bijna nooit een vergunning nodig. Bij grotere vijvers is een vergunning nodig. Benoem het bij de aanvraag nooit als zwembad maar als vijver. Dat je soms in de vijver springt maakt het nog geen zwembad. De wetgeving is verschillend per gemeente en er zijn grote verschillen tussen Nederland en België. Raadpleeg lokaal advies en bekijk of je er subsidie voor kunt aanvragen. Zorg dat je dit heb uitgezocht voordat je begint. Het achteraf moeten verwijderen kost veel geld.
Hoe maak je een natuurlijk zwembad?
Er zijn drie manieren. Voor de kleinste vijvers worden er plastic kuipen gebruikt. Deze zijn klein en beperkt en qua volume niet genoeg om zelfs de tuin te wateren in de zomer. De opties voor middelgrote vijvers zijn plastic folie of beton. Beiden opties zijn prijzig en niet milieuvriendelijk. Gelukkig gaat vijverfolie zeker dertig jaar mee. Beton is niet aan te raden vanwege kosten, gewicht en breukkans.
De beste methode is met behulp van leem of klei. Het voordeel is dat het duurzamer is en het materiaal zelf helpt bij de natuurlijke balans. Vrijwel overal in Nederland is dit lokaal te verkrijgen. Zet met stokjes een gebied af dat je wilt afgraven en kies zoveel mogelijk voor de natuurlijke lijn. Is de grond volledig plat kies dan de locatie waar je zoveel mogelijk water kunt verzamelen. Maak de vijver in het midden het diepst en vermijd steile wanden. Steile wanden geven erosieproblemen en zijn moeilijk te bekleden met klei of leem. Een belangrijk punt is dat je goed moet weten waar leidingen en rioleringen lopen. Vooral in stedelijk gebied ligt de grond vol met bekabeling en pijpen.
Ik raad het af zelf met de schep te gaan graven. Een kleine vijver van vijf bij vijf en drie meter diep is al 75 kuub. Dit is ongeveer duizend kruiwagens vol. Graven in natte grond of klei maakt dit nog vele malen zwaarder. Zelf haalde ik de vijftig kruiwagens zand op een dag. Dit was niet iets dat je de volgende dag weer doet. Een aannemer inhuren die kan komen wanneer hij wil bespaart geld. Een boer met een graafmachine kan ook goedkoop zijn.
Hoe groot moet een natuurlijk zwembad zijn?
Er valt in Nederland een krappe 800 liters water per m2. Hiervan kun je op het dak zo’n 75 tot 90% opvangen afhankelijk van het dak. Daken die weinig water absorberen zoals plastic, staal of geglazuurde dakpannen gaan richting de negentig procent. Het gemiddelde dakoppervlak in Nederland is zestig vierkante meter. Een gemiddeld dak vangt dus 48.000 liter regenwater per jaar. Dit is een kwart van het gemiddelde gezinsverbruik.
De grootte van het zwembad hangt af van wat je wilt gaan doen met het water. Natuurlijk moet je tuin ook de ruimte bieden. Als het alleen bedoeld is om in te zitten is 6 kuub voldoende. Voor zomerse irrigatie en besproeiing is meer nodig. Diepe zwembaden blijven koeler wat algenproblemen voorkomt. Een minimale diepte van zo’n twee a drie 3 meter is wel aan te raden. Het liefst half in de schaduw. Diepte is vooral belangrijk in de zomer. Verdamping heeft een veel kleiner effect op diepe vijvers dan op ondiepe.
Puur voor het besproeien van de tuin kan het allemaal kleiner. Zeker als hij droog mag komen te staan in de zomer. Een tuinslang verbruikt 1800 liter water per uur. Een uurtje sproeien vereist een vijver van 2 kuub. Je ziet wateropvang veel rondom de kassen in het Westland. Hier bespaart het veel op de waterkosten en zomers geeft het een verfrissende duik. In deze waterbakken leven soms ook karpers en andere vissen.
Welke gewassen plant je in en rondom de vijver?
Om water koel en schoon te houden zijn waterplanten geschikt. Rondom de vijver word vaak beschutting geplaatst. Dit creëert schaduw en geeft veilige plekken voor prooidieren. Het voorkomt ook erosie van de grond die de vijver uiteindelijk ondiep zou maken. Mooie eetbare vijverplanten zijn de waterkastanje, eendenkroos, lisdodde, waterpeper en smeerwortel. Een helofyten filter is geschikt om het water schoon te houden.
Interessante literatuur
Leave a Comment