Een bijl maken!

De meesten hebben wel een bijl liggen met gebroken steel of kennen iemand met een oude bijl. Het is altijd leuk om vervolgens je eigen steel te maken die vaak een stuk beter is dan de fabrieksstelen uit de winkel. Een bijl is een fijn stuk gereedschap voor het ruwe werk in de tuin of om brandhout te verzamelen.
Als men liever direct een steel wilt koop dan een steel waar de jaarringen in het verlengde liggen van het snijdvlak. Deze lijnen kun je zien aan het uiteinde van de steel, deze moet over de gehele lengte lopen een voorbeeld. Zie de rode ovaal op de eerste foto. Of als men geen tijd heeft om een steel te maken kies dan voor de beste bijl sinds gesmede bijlen met houten steel Fiskars kloofbijl. Deze bijl en alle andere van Fiskar hebben een glasvezel steel die praktisch onbreekbaar is.

[yabp 36]

Wat voor bijl?
Er zijn verschillende soorten bijlen hakbijlen, kloofbijlen, velbijl,  survival bijl etc. De vraag die je moet stellen is. Wat wil je ermee doen?
Wil je een boom omhakken dan heb je een velbijl nodig, wil je houtblokken splijten dan heb je een kloofbijl nodig. Wil je beiden in dan heb je een standaard hakbijl nodig.
Slijp de bijlkop niet als je de steel wilt vervangen dit doet men als laatste! Als de kop scherp is tape dit dan af voor je eigen veiligheid.

Wat voor soort hout?
Voor alle korte bijlen zijn de meeste houtsoorten die geen naaldhout zijn geschikt voor de langere stelen van de kloofbijl kan men hickory en essen gebruiken.
De beste houtsoorten zijn; (in volgorde van best naar minder)
• Hickory
• Essen
• Eiken
• Robinia
• Iepenhout
• Berkenhout

Heb zelf gekozen voor Robinia pseudoacacia ook wel Acacia genoemd. Dit is de enige soort wat groeit in mijn regio, en is geschikt voor korte bijlen. Je splijt de stam met een kloofbijl of een ijzeren wig. Splijten garandeert dat het hout breekt langs de nerf wat een sterkere steel geeft dan zagen. Kies nu een van de twee delen uit die een mooie rechte nerf heeft zonder knoesten. Als er knoesten zijn zorg dat deze aan het uiteinde van de steel terecht komen. Neem het gekozen deel en hak of schaaf het enigszins vlak, dit is nodig om later ruw de vorm van de steel af te tekenen.

Wat voor gereedschap?
Een steel kan gemaakt worden op meerdere manieren met eenvoudig gereedschap. Een mes, haalmes, figuurzaag, bijl of spookschaaf zijn allen geschikt gereedschap voor een goede steel. Ervaring zal het proces sterk versnellen je eerste steel met basis handgereedschap kan een dag duren met ervaring minder dan een half uur. De steel ruw uitgesneden dit kan met een mes, slijptol of figuurzaag. De linkerkant is klaar gemaakt om de kop te passen.

De steel passend maken
Teken de steel en de kop af. Bij de kop is het belangrijk dat men het kleinste gat aftekent op het hout later in het proces begrijp je waarom. Bekijk de kop en zie dat de steel in een taps gevormd gat moet worden bevestigd. Pas de kop op de kleinste opening en sla het zachtjes op de steel zodat het een afdruk maakt op het hout. Snijdt nu het hout passend, herhaal de stappen tot de steel boven de kop uitsteekt. Als de kop goed past zaag dan een insneden voor de spie.

De kop vastzetten
Met vers hout is het vastzetten van de kop belangrijker i.v.m. met het krimpen van het hout. Als men een houten spie heeft moet men de steel in het midden inzagen zodat de steel zijwaarts kan buigen om de kop vast te zetten. Zet de kop op de steel en sla de spie vast met een houten hamer of leg een plankje tussen de spie en een ijzeren hamer om beschadiging te voorkomen.

De kop vastzetten kan ook eenvoudig op een gedroogde steel. Een steel drogen duurt wel een paar maanden! Nederlandse huizen met CV hebben zeer droge lucht wat de steel laat krimpen dit duurt een klein half jaar. Maak de steel pas passend nadat het gedroogd is.

Afwerking
De steel afwerken gaat het best met een stuk schuurpapier wat je snel over de steel wrijft.
Schuur niet teveel dit geeft als resultaat een te gladde steel. Een gelakte steel is gevaarlijk met natte handen door zweet of regen. Daarnaast geven gelakte stelen meer blaren. Het scheurt soms de huid van je handen. Vaker behandel ik de steel niet of olie ik het in met een olie restje.

Onderhoud
Een steel heeft vrijwel geen onderhoud nodig vooral een goede behandeling. Sta nooit op de steel, gebruik het niet als breekijzer, hefboom of hamer. Sla nooit met een ijzeren hamer op de kop, laat hem niet in de regen liggen of in de zon.
Controleer de steel en bevestiging aan de kop voordat men hakt. Een beschadigde steel of losse kop is levensgevaarlijk voor jouw en omstanders!

Twee linkerhanden?
Ik zeg het niet graag maar na een zeer lange tijd is er eindelijk een opvolger van de bijl. Deze bijl heeft een vrijwel onbreekbare steel en dempt de trillingen. Het heeft ook nog eens een extreem lange garantieperiode.

Heeft u vragen over deze how-to?

Post het dan hier, ik beantwoord uw vragen met plezier!