Berkenolie en dennenteer zelf maken of goedkoop kopen!

Berkenolie en dennenteer zijn veelzijdigere producten dan je in eerste instantie zou denken. Iedereen zou het voor een toepassing kunnen gebruiken. Dit vermindert onze afhankelijkheid van aardolie. De dunne teer gemaakt van deze houtsoorten heet bruine teer. Van steenkool heet het koolteer. De olie en teer kunnen gebruikt worden voor:

• huidproblemen
• zeep, shampoo
• fakkels
• bestrijding van muggen en andere insecten
• verduurzaamd hout en touw
• botenbouw
• paardenhoeven
• oppervlakkige wonden
• waterbestendig leer.

Zelf vind ik het voor zeep geweldig. Het ruikt erg mannelijk, een beetje bbq-achtig. Je hebt zomers direct minder last van muggen! Ik hoef ook geen zoete bloemige zeep. Ik gebruik het ook veel voor gereedschapsstelen. Zoals je kunt zien op de foto heb ik nog genoeg teer. Mijn oude snijdbijl is ingeteerd, omdat ik hem veel enkelhandig gebruik. In de regen of tijdens de hitte is een goede grip belangrijk voor de veiligheid. Deze bijl wordt gebruikt voor grof snoeiwerk. Licht maar effectief.

Dennenteer en berkenolie maken

Beiden worden op dezelfde manier gemaakt maar berkenteer wordt gemaakt van de bast van de boom. Dennenteer word gemaakt van harshout. Dit is het hout dat veel hars bevat, te vinden rondom vertakkingen en de gehele wortelkluit van de dennenboom. Dit is de reden waarom de wortels van dennenbomen zo langzaam wegrotten. De hars beschermt het hout tegen insecten en schimmels. Hetzelfde geldt voor de schors van de berk.

Als je weinig olie nodig hebt, maar een hoge kwaliteit wilt kies je voor berkenolie. Je moet een blik van tien liter vullen met schors wil je een liter verkrijgen. Hierbij is vijfmaal het volume nodig om 1 liter olie & teer te maken. De opbrengst is sterk afhankelijk van boom tot boom. In het gevulde blik gaat de destructieve distillatie beginnen. Dit klinkt ingewikkeld, maar is eenvoudig te creëren in de praktijk. Je hebt een tweede blik nodig dat vijfmaal kleiner mag zijn. Hierin wordt de olie of teer opgevangen. Hoe groter het blik hoe efficiënter je dennenteer kunt maken. Het liefst vul je het blik met een hele kluit van een klein dennenboompje. Dit bespaart veel hakwerk om het passend te maken. Daarna vul je de ruimtes met knoesten en wortels.

Maak drie spijkergaten in het midden van het grote blik. Zet deze passend op het kleine blik. Dit kleine opvangblik wordt begraven en niet blootgesteld aan het vuur. Het grote blik wordt het midden van het kampvuur, dat enkele uren brandt. Dit hoeft geen groot vuur te zijn, zolang het maar alle kanten van het blik verhit. Laat het vervolgens volledig afkoelen. Dit kan de rest van de dag of de gehele nacht duren. Het blik en het teer zijn heet en kunnen hele nare brandwonden veroorzaken. Het was in de middeleeuwen een wapen om kokende pek van stadsmuren op soldaten te gooien. Wees dus geduldig en voorkom dit risico. Op de linkerfoto zie je hoe de opstelling de grond in moet. De rechter is het opvangblik begraven. Het deksel is verzwaard met stenen om verschuiving te voorkomen. Het hoeft niet perfect luchtdicht maar zo goed mogelijk zonder kieren.

Een goede video waarin survival expert Ray Mears uitlegt hoe berkenteer gemaakt wordt.

Een tweede video kan je hier bekijken.

Als je denkt dat de buren de productie niet zullen waarderen is het ook gewoon te koop. Het grote verschil met ”normaal” koolteer is dat bruine teer niet of minder kankerverwekkend is volgens de laatste onderzoeken*. Producten op oliebasis wel. Al zijn de bewijzen hiervoor niet keihard.

[yabp 111]

Interessante literatuur:

• Het Grote SAS Survival Handboek
• Essential Bushcraft
• Bushcraft 101 A Field Guide to the Art of Wilderness Survival
• Doomguide
• Primitive ways
• Practical primitive
• *Bewijs dat bruine teer niet kankerverwekkend is kan gevonden worden in het Nautisch tijdschrift Ruimschoots juli/aug/sept 2010.

Save